Hoe Omgaan met Poepangst bij Kleuters – Tips voor ouders

Poepangst kind

Is jouw kindje bang om op de wc te plassen of poepen? Of wil je kind persé in de luier poepen? Dan kan er sprake zijn van ‘poepangst‘ of ‘wc angst‘. In eerste instantie hoef je je hier als ouder niet zo’n zorgen om te maken en hoort dit echt bij de ontwikkeling van je peuter of kleuter. Toch kan het handig zijn om te weten wat de angst veroorzaakt en hoe je hier als ouder het beste mee kunt omgaan. In dit artikel vertellen we je meer over ‘poepangst’ en geven we je tips om het poepen leuk te houden.

Misschien had je er als ouder nog nooit bij stil gestaan, maar voor sommige kinderen kan het eng zijn om te poepen of plassen op het toilet of het potje. In sommige gevallen staat dit de zindelijkheidsontwikkeling van het kindje in de weg. Vaak heeft je kindje ook nog niet de woordenschat ontwikkelt om zijn angst of emoties in woorden uit te drukken. Waarom je kindje dan bang is? Dat is soms voor jou als ouder een raadsel. Hieronder bespreken we mogelijke oorzaken voor poepangst.

Mogelijke oorzaken voor poepangst

• Poep is een onderdeel van het kindje zelf.
  Vaak ziet je kindje de poep of plas als onderdeel van zichzelf. Hierdoor heeft het moeite bij het afstaan van de poep. Voorheen kwam de poep terecht in de luier en was het kindje zich niet bewust van dat de poep zijn of haar lichaam verliet. Ook zag je kindje de poep niet. Nu is de poep ineens zichtbaar in beeld en roept dit allerlei vragen en ook gevoelens bij je kindje op.

• Angst voor de wc of om erin te vallen
  Veel kinderen hebben angst voor de wc. Dit is iets onbekends en voelt als onveilig. Daarnaast is de toiletopening vaak erg groot voor kinderen. Hierbij kan een brilverkleiner helpen. Verzeker je kindje dat het zo niet in de wc kan vallen.
  
  Ook het geluid van de wc, wordt vaak aangewezen als boosdoener. Daarnaast vragen kinderen zich af waar hun poep dan heen gaat? Wat gebeurd ermee? Stel je kindje gerust en spoel samen de wc door. Beantwoord vragen die je kindje heeft en beaam dat je kindje niet net als de poep opgeslokt gaat worden wanneer het op de wc gaat zitten.

• Poep is ‘vies’
  Door veel kinderen wordt poep als iets vies beschouwd. En zeg nou zelf, wij vinden poep ook niet het lekkerste onderwerp om over te praten en aan te denken. Door als ouder te laten zien dat jij wel naar de wc gaat om te poepen, normaliseer je het. Benoem absoluut niet dat jij poep ook vies vindt. Maar bekijk en bespreek samen poep. Laat je kindje filmpjes kijken over poepen op de wc of het potje. Of lees er samen een boek over.

• WC papier is te hard
  Het klinkt misschien heel stom, maar sommige kinderen vinden het afvegen van hun kont met hard wc papier ten opzichte van de zachte billendoekjes echt een ‘ding’. Dit kan zeker een aanleiding zijn voor je kindje om niet naar de wc te willen. Maak dit bespreekbaar en vraag aan je kindje wat het liever heeft, wc papier of natte doekjes. Leer je kind wel dat er niet overal natte doekjes op voorhand zijn. En geef aan dat het thuis mag kiezen wat het zelf wil. Anderzijds zou je kunnen overwegen om zachter wc papier te kopen, om zo je kindje tegemoet te komen.

• Poepen is niet interessant genoeg
  In de wereld van de gemiddelde peuter en kleuter draait alles om ontdekken. Poepen is een saaie bezigheid die hier niet aan bijdraagt. Vaak ik je kindje liever bezig met ‘spelen’. En geef je kind eens ongelijk.

Wist je dat:

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 1 op de 4 peuters tussen de 18 en 30 maanden poepangst heeft.

Hoe vaak poept een gezonde peuter of kleuter?

Over het algemeen poepen kinderen gemiddeld tussen de drie keer per week, tot drie keer per dag. Vaker of minder vaak kan ook; dat is in principe geen reden tot zorgen. Dit is natuurlijk allemaal afhankelijk van wat je kindje eet, drinkt hoeveel het beweegt op een dag. En of het veel stress ervaart.

Tips om het poepen te stimuleren

Als je kindje bang is om te poepen of plassen, dan is het belangrijk om het leuk en ongedwongen te houden. Hieronder vind je een aantal tips om poepen te stimuleren:

1. Vermijd forceren
   Als ouder kan het lastig te begrijpen zijn waarom je kindje nou precies bang is. Toch is het belangrijk om het naar het toilet gaan niet te forceren. Kijk en luister hierbij goed naar de signalen van je kind. 
   
   Negeer je als ouder bewust of onbewust de signalen die je kindje afgeeft? Dan zal dit averechts werken. Je kindje voelt zich niet gezien/gehoord. Hierdoor zal het alleen maar moeite krijgen om zichzelf open te stellen naar jou als ouder. Ook draagt dit niet bij aan het creëren van een veilige omgeving, maar stimuleert dit juist meer het gevoel van onveiligheid/angst. Met stress tot gevolg.
   
   
2. Neem de tijd
   Wanneer je kindje aangeeft te moeten poepen, of je signalen opvangt dat je kindje aandrang heeft neem hier dan de tijd voor. Al komt dit op een ongelegen moment. Je hebt visite, zit net in die werkbespreking of stond op het punt om de deur uit te gaan. Allemaal valide redenen, maar niet valide genoeg om het poepen te negeren. Ga ook absoluut niet je kindje zitten op te jutten dat het moet opschieten. Gun je kindje de tijd om in alle rust te poepen.
   
3. Neem je kindje serieus
   Neem de angstgevoelens van je kindje serieus. De gevoelens mogen er zijn, al kan of wil jij ze als ouder niet begrijpen. Laat je hierbij niet leiden door de maatschappelijke druk. Of de ouders uit de omgeving waarbij het kind wel zonder angst naar de wc gaat. Steun je kindje.
   
4. Stem af op je kind
   Wanneer je kindje signalen afgeeft met betrekking tot de angst voor het poepen, benoem deze dan. Zo ervaart je kind dat het gezien en gehoord wordt. En voelt het zich al een stuk veiliger. Wellicht dat het poepen hierdoor nog niet lukt, maar het legt in ieder geval een basis voor een goede start.
   
5. Regelmatig naar de wc
   Door als ouder regelmatige wc momentjes in te plannen en je kindje hier aan te herinneren kan het zijn dat ineens wel de aandrang voelt om te gaan poepen. Als een kindje aan het spelen is, voelt het soms de aandrang niet door alle andere prikkels. Jij kan als ouder hier een fijne hulp bij zijn, zodat je kindje het leert herkennen.
   
6. Kleine stapjes
   Als ouders zijn wij geneigd om onze kinderen gelijk in het diepe te gooien. Wij gingen toch ook gelijk op het potje of de wc? Door de grote stap onder te verdelen in meerdere kleinere stappen neem je de druk voor je kleintje weg.
   
   Zo kun je bijvoorbeeld de lievelingsknuffel van je kindje laten kennismaken met het potje. Speel samen met de knuffel en het potje in een ongedwongen sfeer. Een volgende stap zou kunnen zijn om je kindje en de knuffelbeer om de beurt met een luier op het potje te laten zitten. En te laten zien dat dit niet eng is. Hierna zou je je kindje met luier aan op het potje kunnen zetten met de luier aan als het moet poepen of plassen. En dan zou je je kindje zonder luier aan op het potje of de wc kunnen laten zitten tijdens het voorlezen voor het slapen gaan. Zodat het het potje associeert met iets positiefs. Dit kun je dan uitbreiden naar uiteindelijk plassen en poepen op het potje. En zo ga je stapsgewijs te werk met het opbouwen van en vertrouwen rond het potje en zindelijkheid.
   
7. Laat je kindje voldoende drinken
   Als je kindje problemen ervaart met het naar de wc gaan, omdat het niet genoeg drinkt kan het ook hierdoor het poepen of plassen als negatief ervaren. Doordat je kindje gedurende de dag weinig vocht binnen krijgt kan het last krijgen van ‘harde poep’ of ‘olifanten keutels’, aambeien of obstipatie. Dit draagt niet bij aan fijn naar de wc gaan.
   
8. Zorg voor voldoende vezels in de voeding
   Ook het eten van de juiste voeding met voldoende vezels draagt bij een positief toilet bezoek. Door je kindje voldoende vezels te laten eten, worden de darmen gestimuleerd om te werken. Wat kan bijdragen aan het vaker bezoeken van het toilet.
   
9. Voldoende beweging
   Het voldoende bewegen is ook een must. Wanneer je kleintje niet of onvoldoende beweegt, worden de darmen niet geprikkeld om hun werk te doen. Ook dit kan lijden tot obstipatie. Zorg er dus voor dat je kindje minimaal een halfuur per dag beweegt, maar het liefst meer.
   
10. Beloon succes
    En dan een van de belangrijkste stappen, beloon succes. Werk bijvoorbeeld met een beloningssysteem. Dit kan zijn een stickervel waar jullie samen stickers op plakken, of een klein cadeautje dat jullie samen afspreken. Voor sommige kinderen kan ook een positief antwoord: ‘Wat heb jij toch knap gepoept’ al een groot verschil maken.
    
    Let hierbij op dat je de stap niet te groot maakt, maar denk juist in de kleine stappen zoals we die hierboven al schetste.

Alarm signalen bij poepangst voor hulp

Als onderstaande signalen langer dan een maand aanblijven, of als je als ouder strijd gaat ervaren met je kindje, wordt het tijd om een deskundige in te schakelen.

• Je kindje heeft pijn bij poepen.
• Je kindje geeft aan vaak buikpijn te hebben.
• Je kindje wil niet naar de wc.
• Je kind verstopt zicht, wanneer het aandrang krijgt om te poepen. Bijvoorbeeld achter de bank.
• Je kindje raakt in paniek als het geen luier om heeft.
• Je kindje heeft last van obstipatie.

Advies aan ouders bij poepangst

Al lijkt de poepangst van je kindje voor jou vervelend en misschien wel onredelijk. Geef je kindje het gevoel dat je hem of haar begrijpt en de gevoelens serieus neemt. En zoek daarnaast naar een oplossing waarbij je peuter of kleuter wel zijn of haar behoefte kan doen. Een goede oplossing zou kunnen zijn om je kind een luier te geven, zodat het daarin kan plassen of poepen. Of te gaan werken met de kleine stappen en het positief associëren van het potje/wc.

Vaak hebben we toch de neiging als ouder om te gaan generaliseren. Het valt allemaal wel mee, je zusje gaat toch ook naar de wc? Soms ook door de sociale druk van buitenaf. Laat je hier als ouder niet door verleiden. En weet dat in de meeste gevallen poepangst of toiletangst meestal vanzelf weer over gaat en een tijdelijke fase is.

Gaat de poepangst niet binnen een acceptabele termijn over? En belemmert het jou en je kindje in het sociale leven? Denk hierbij niet alleen aan een vieze poepbroek, maar ook het gaan naar sport, een verjaardag, of wellicht zelfs vakantie? Dan wordt het tijd om hulp in te gaan schakelen van een professional. Je kunt hiervoor het beste eerst langs de huisarts gaan. Deze kan je dan doorverwijzen naar een speciale “poep-poli”.

Wil je meer weten over poeptraining? Kijk dan eens op de website van thuisarts.nl