Er bestaan verschillende soorten anticonceptie: denk aan de pil, de pleister, de ring, de prikpil, het staafje, barrièremethodes en het hormoonspiraaltje. Het hormoonspiraaltje werkt op basis van hormonen. Ben jij opzoek naar anticonceptie. En wil jij je hier vijf jaar geen zorgen over hoeven te maken? Dan is wellicht het hormoonspiraaltje iets voor jou! Meer weten over de werking van het hormoonspiraaltje? En de voor- en nadelen? Lees dan snel verder!
Spiraaltje
Een spiraaltje is een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie die goed te combineren is met het geven van borstvoeding. Het is een klein ankertje dat in de baarmoeder wordt geplaatst.
Verschillende soorten spiraaltjes
Er zijn in basis twee soorten spiraaltjes: het hormoonvrije koperspiraaltje (T-Safe en Ballerine) en de hormoonspiraal (Mirena en Kyleena). In dit artikel vertel ik je meer over het de soorten hormoonspiraal.
Wat is het hormoonspiraaltje?
Het hormoonspiraaltje is een anticonceptiemiddel met hormonen. De spiraal ziet eruit als een ‘T’ of een ‘anker’ en is gemaakt van kunststof. Er zitten twee kleine draadjes aan het uiteinde. Zodat het spiraaltje later gemakkelijk verwijderd kan worden. Om een ongewenste zwangerschap te voorkomen, wordt het in de baarmoeder geplaatst door de huisarts of een gynaecoloog.
Hoe werkt het hormoonspiraaltje?
Het verschilt per anticonceptiemiddel welke en hoeveelheid hormonen deze bevatten. Er bestaat anticonceptie met 1 en met 2 soorten hormonen:
- Anticonceptie met één soort hormoon bevat meestal alleen progestageen
- Anticonceptie met twee hormoonsoorten bevatten oestrogeen en progestageen.
Het hormoonspiraaltje is een anticonceptiemiddel met maar 1 hormoon. En bevat alleen progestageen. Progestageen houdt normaal gesproken de eisprong tegen. Maar omdat de hoeveelheid van het progestageen in het spiraaltje erg klein is, kan de eisprong soms nog wel plaats vinden.
Progestageen werkt ook in op het baarmoederslijmvlies (dat dunner blijft, en dus niet geschikt wordt voor innesteling van een bevruchte eicel) en het baarmoederhalsslijmvlies (dat verdikt, zodat zaadcellen moeilijker door de baarmoedermond komen).
Hoe gebruik je het hormoonspiraaltje?
Het hormoonspiraaltje kan en mag je niet zelf inbrengen. Dit omdat de plaatsing van de spiraal essentieel is voor de werking ervan. Meestal wordt het hormoonspiraaltje ingebracht door een huisarts. maar je kunt ook doorverwezen worden naar een gynaecoloog.
Het hormoonspiraaltje plaatsen kan het beste tijdens de eerste dagen van de menstruatie. Het kan vijf jaar blijven zitten. Daarna moet je huisarts of gynaecoloog het spiraaltje weer verwijderen. En zal het hormoonspiraaltje vervangen worden door weer een nieuwe spiraal.
Hormoonspiraal bij kinderwens?
Wil je graag zwanger worden? Dan kan het hormoonspiraaltje ook eerder verwijderd worden. Na het verwijderen, komt de normale cyclus komt vrij snel weer terug. En daarmee ook de eerste eisprong. Vanaf dat moment ben je weer vruchtbaar en kun je dus zwanger worden. Ten opzichte van andere anticonceptie komt de vruchtbaarheid bij het verwijderen van de hormoonspiraal vrij snel terug. Hierdoor heb je vaak een minder lange aanloop naar een mogelijke zwangerschap.
Hoe betrouwbaar is het hormoonspiraaltje?
De kans om zwanger te worden met het hormoonspiraaltje is vrijwel nihil. Dit heeft er mee te maken, dat hij vaak wordt ingebracht tijdens de eerste dagen van een al aanwezige menstruatie. Wel is het belangrijk dat het spiraaltje juist geplaatst wordt. Is dit niet het geval, dan bestaat er een kleine kans op een zwangerschap. Van de 1000 vrouwen met een hormoonspiraal, worden minder dan 5 per jaar toch zwanger.
Betrouwbaarheid bij medicatie of ziekte?
Als je ziek bent en moet overgeven of diarree hebt, werkt het spiraaltje nog steeds. Ook antibiotica vermindert de werking niet. Sommige medicatie, zoals bepaalde anti-epileptica of homeopathische middelen met Sint Janskruid, kunnen de werking van het hormoonspiraaltje wel beïnvloeden.
Wat zijn hormoonspiraal bijwerkingen die kunnen optreden?
Er zitten zowel voor- als nadelen aan een hormoonspiraal. Hieronder vind je een opsomming met bijwerkingen die kunnen plaats vinden wanneer je een hormoonspiraal hebt laten plaatsen.
- Hoofdpijn en duizeligheid na het inbrengen: Het kan zijn dat je na het inbrengen last hebt van hoofdpijn en duizeligheid. Dit kan tot een week aanhouden, maar is meestal na 1 dag of enkele dagen weer over.
- Krampen: Na het inbrengen kun je last hebben van buikpijn die lijkt op menstruatiekrampen. Dit heeft alles te maken met de plaatsing, deze krampen zijn ook na 1 tot enkele dagen weer over.
- Spotting: de eerste drie maanden na het plaatsen kun je last hebben van onregelmatig bloedverlies. Het gaat dan vaak om enkele druppels bloed of bruinige afscheiding.
- Hormoonspiraaltje geen menstruatie of verminderde menstruatie: bij bijna alle vrouwen wordt de menstruatie minder hevig. Soms kan de menstruatie zelfs helemaal wegblijven. De meeste vrouwen zijn blij met deze bijwerking. Schrik dus niet, want ook zonder menstruatie is het spiraaltje betrouwbaar.
- Pijn in je borsten: Sommige vrouwen hebben last van gevoeligere of pijnlijke borsten. Soms houdt dit aan, maar meestal gaat ook dit vanzelf weer over. Hou dit dus even in de gaten en ga bij aanhoudende borstpijn naar de huisarts.
- Vocht vasthouden: je kunt ook wat vocht vasthouden na het inbrengen. Dat gaat in de regel vanzelf weer over.
- Haaruitval: Door de verandering van de hormonen in je lichaam, is een mogelijke bijwerken dat je haar kan gaan uitvallen. Meestal is dit tijdelijk. Hou dit dus in de gaten, of stap over op een andere vorm van anticonceptie.
- Lichte somberheid: Doordat je lichaam ineens andere hormonen krijgt, kan dit resulteren in een wat sombere houding. Ook dit is vaak van korte duur. Ga bij aanhoudende somberheid toch even langs je huisarts. Dan kun je samen bekijken wat hier de oorzaak van is. Dit ligt niet in alle gevallen bij het spiraaltje.
- Meer afscheiding uit je vagina: Soms is er na het plaatsen van de hormoonspiraal meer productie van afscheiding. Hier hoef je niet van te schrikken, dit is normaal en stabiliseert vrij snel.
Bovenstaande bijwerken zijn mogelijke bijwerkingen. Niet iedereen heeft er last van en ze komen ook niet allemaal even regelmatig voor. Je kunt ook nergens last van hebben. Als je wel bijwerkingen hebt, verdwijnen ze vaak binnen enkele dagen tot 3 maanden.
Wat doet een hormoonspiraaltje met mijn ongesteldheid?
Als je het spiraaltje net hebt, kun je 1 of meer van deze dingen merken:
- heel vaak een klein beetje bloed verliezen
- bloeden op een moment dat je het niet verwacht
Na een paar maanden merk je vaak dat dit verandert:
- Je verliest minder bloed bij je ongesteldheid.
- Of je wordt helemaal niet meer ongesteld.
- Soms kun je dan nog wel wat bloed verliezen op momenten dat je het niet verwacht.
Je kunt je ongesteldheid niet uitstellen met een hormoonspiraal.
Voor wie is het hormoonspiraaltje geschikt?
Voor de meeste vrouwen is een hormoonspiraaltje een geschikte vorm van anticonceptie. Het spiraaltje is bij uitstek geschikt als:
- Je geen oestrogenen mag gebruiken en dus liever gaat voor anticonceptie met progestageen.
- Je rookt.
- Je een verhoogd risico op trombose loopt.
- Je borstvoeding geeft.
- Je menstruaties erg heftig zijn.
Voor wie is het hormoonspiraaltje NIET geschikt?
Hormoonspiraaltjes zijn niet geschikt voor vrouwen die:
- Niet houden van inwendig onderzoek.
- Net bevallen zijn. Wacht 6 weken, maar liever 3 maanden.
- Last hebben van onregelmatig bloedverlies, waarvan de oorzaak (nog) niet duidelijk is.
- Een soa hebben.
- Een acute of chronische ontsteking hebben (gehad) in het bekken.
- Een ernstig verhoogde bloeddruk hebben.
- Een ernstig verhoogd cholesterolgehalte hebben.
- Een leveraandoening hebben.
- Een stollingsafwijking hebben.
- Overgevoelig zijn voor een van de bestanddelen in het hormoonspiraaltje.
- Suikerziekte hebben in combinatie met ernstig vaatlijden, zoals hoge bloeddruk.
- Trombose of een embolie hebben (gehad).
- Borst- of leverkanker hebben (gehad).
- Of als er veel borstkanker in je familie voorkomt.
- Last hebben van een leverziekte.
- Ooit een hartaanval, hersenbloeding of TIA hebben gehad.
- Last hebben van een afwijking in de baarmoeder(hals), zoals een vleesboom.
Mirena versus Kyleena
Het Mirenaspiraaltje en het Kyleenaspiraaltje zijn de twee bekendste hormoonspiraaltjes. Beiden werken ze op dezelfde manier. Het verschil zit hem in de hoeveelheid hormonen die de spiraal uitscheidt. De Kyleena scheidt 0,009 mg progestageen per dag af. Aanzienlijk minder hormoon dan de Mirena met 0,02 mg progestageen per dag.
De Kyleena spiraal is qua grootte iets kleiner dan de Mirena. Daar voel je in principe geen verschil in. Sterker nog je voelt de spiraal niet eens zitten in je baarmoeder.
Wanneer moet je naar de huisarts?
Heb je een spiraaltje laten plaatsen? Dan ga je vaak nog een keer ter controle langs de huisarts of gynaecoloog. Ook moet je na vijf jaar weer langs om het hormoonspiraaltje te laten verwijderen of vervangen.
Neem ook contact op met je huisarts bij:
- Het ontstaan of verergeren van acne (puistjes).
- Ernstige hoofdpijn.
- Migraine in combinatie met problemen met het gezichtsvermogen.
- Een knobbeltje in de borst.
- Forse gewichtstoename.
- Verminderde zin in seks of pijn tijdens de seks.
- Het ontstaan of verergeren van depressieve gevoelens.
- Onverklaarbare (spier)pijn in de kuiten, eventueel in combinatie met roodheid.
- Onverklaarbare pijn op de borst.
- Een positieve zwangerschapstest.
- De verschijnselen van een zwangerschap (zwangerschapskwalen) in combinatie met bloedverlies en duizeligheid.
- Aanhoudend bloedverlies na de eerste drie maanden na het plaatsen.
- Aanhoudende buikpijn en krampen, eventueel in combinatie met bloedverlies.
- Geelzucht.
- Een verhoogde bloeddruk.
Bespreek altijd met je huisarts wat voor jou de meest geschikte vorm van anticonceptie is. Misschien is de pil of het koperspiraaltje wel een betere keuze voor jou.
